Anma Değerleri: Elektrik Sistemlerinin Temel Tasarım Parametreleri

Anma değerleri, elektrik ekipmanları ve tesislerinin güvenli ve verimli çalışması için üreticiler tarafından belirlenen standart çalışma parametreleridir. Bu değerler, sistem tasarımı ve işletmesinde temel referans noktaları oluşturur.

Temel Anma Değerleri ve Tanımları

Anma Gerilimi (Uₙ):

Ekipmanın tasarlandığı çalışma gerilimi

Örnek: 230V AC (tek faz), 400V AC (üç faz)

IEC 60038 standardına göre tanımlanır

Anma Akımı (Iₙ):

Sürekli taşıyabileceği maksimum akım

Termal dayanım sınırını belirler

Kesici, şalter ve iletken seçiminde kriter

Anma Gücü (Pₙ):

Cihazın nominal çıkış gücü

Motorlarda kW, trafolarda kVA cinsinden

Verimlilik hesaplarının temeli

Anma Frekansı (fₙ):

Tasarım frekans değeri (50Hz/60Hz)

Reaktif elemanların davranışını belirler

Generatör ve motor devir sayısını etkiler

Ek Anma Değerleri

Anma Kısa Devre Dayanımı (Icu):

Kesicinin dayanabileceği maksimum arıza akımı

kA cinsinden ifade edilir

Anma Çalışma Çevrimi:

Motorlarda S1 (sürekli), S3 (%40 ED) gibi

Çalışma süresi ve dinlenme periyotları

Anma Yalıtım Seviyesi:

3kV/mm (alçak gerilim)

10kV/mm (orta gerilim)

Standartlar ve Normatif Referanslar

IEC 60034 (Elektrik makineleri)

IEC 60947 (Alçak gerilim anahtarlama)

IEC 60076 (Güç transformatörleri)

IEC 60204 (Makine güvenliği)

Uygulama Alanları ve Önem

Tesis Tasarımı:

Kablo kesiti belirleme

Koruma cihazı seçimi

Trafo güç hesabı

İşletme Güvenliği:

Aşırı yüklenmenin önlenmesi

Termal stres kontrolü

Ekipman ömrünün korunması

Uyumluluk:

Sistemler arası entegrasyon

Harmonizasyon sağlama

Bakım kolaylığı

Karakteristik Eğriler ve Anma Değerleri

Termal Etkinin Zaman Davranışı:

I²t eğrisi (aşırı akım)

Isınma sabitleri

Manyetik Trip Karakteristiği:

Ani açma eşikleri

Kısa devre tepkisi

Özel Durumlar ve Toleranslar

Gerilim Toleransları:

±%10 (IEC standartları)

±%5 (hassas cihazlar)

Frekans Sapmaları:

±%2 (şebeke)

±%0.1 (jeneratör)

Çevre Koşulları:

Sıcaklık düzeltme faktörleri

Yükseklik katsayıları

Bakım ve Kontrol Kriterleri

Periyodik Ölçümler:

Yük akımı kontrolü (%80 Iₙ altı)

Gerilim dengesizliği (%3 max)

Frekans stabilitesi

Test Prosedürleri:

Anma değerlerinde performans testi

Tip testleri (yeni ekipman)

Rutin testler (işletmede)

Örnek Uygulamalar

Motor Seçimi:

15kW, 400V, 50Hz, S1 çalışma

IP55 koruma sınıfı

F sınıfı izolasyon

Dağıtım Panosu:

630A anma akımlı

50kA kısa devre dayanım

400V AC anma gerilimli

Karşılaştırma Tablosu

Parametre Alçak Gerilim Orta Gerilim Yüksek Gerilim
Gerilim ≤1kV 1kV-35kV ≥35kV
Akım ≤6300A ≤2500A ≤4000A
Frekans 50/60Hz 50/60Hz 50/60Hz
Test Voltajı 2.5kV 10kV 70kV