Bursa Elektrik Firması | Mir Elektrik Proje Ofisi

İnsanlar, diğer canlılar, bitkiler ve eşyalar için bazı durumlarda (yaklaşma, dokunma vb.) tehlikeli olabilecek ve elektrik enerjisinin üretilmesini özelliğinin değiştirilmesini, biriktirilmesini, iletilmesini, dağıtılmasını ve mekanik enerjiye, ışığa, kimyasal enerjiye vb. enerjilere dönüştürülerek kullanılmasını sağlayan tesislerdir.

Normal durumlarda, insanlar ve eşyalar için tehlikeli olan akımların meydana gelemediği tesislerdir Düşük Enerji Tüketimi: Zayıf akım sistemleri, daha az güç harcayarak enerji verimliliği sağlar. lektrik zayıf akım tesisleri, genellikle düşük gerilim ve akım seviyelerinde çalışan, insan sağlığı ve çevre açısından doğrudan tehlike oluşturmayan sistemlerdir. Bu tesisler, normal şartlar altında yüksek akım geçişine izin vermeyen yapılarıyla güvenli kullanım sunar. Ancak yanlış kullanım veya arıza durumlarında bile risk seviyesi kuvvetli akım tesislerine göre oldukça düşüktür.

Elektrik şebekesi, enerji kaynağından tüketiciye kadar kesintisiz güç akışını sağlayan karmaşık bir iletim ağıdır. Bu sistem, enerjinin üretim noktalarından (santraller, güneş panelleri vb.) son kullanıcıya ulaşana kadar izlediği tüm yolu kapsar.

Akım kaynağından tüketici tesisine kadar olan hava hatları ve kabloların tümüdür. Dağıtım şebekesi, elektrik enerjisinin iletim sisteminden tüketiciye kadar olan son aşamasını oluşturan kritik bir altyapıdır. Bu sistem, yüksek gerilim iletim hatlarından gelen elektriği, tüketicilerin kullanabileceği uygun gerilim seviyelerine dönüştürerek evlere, işyerlerine ve endüstriyel tesislere ulaştırır.

Yapı bağlantı kutusunda sonraki yada bunun gerekli olmadığı yerlerde tüketim araçlarında önceki son dağıtım tablosunu çıkış uçlarından sonraki elektrik işletme araçlarının tümüdür. Tüketici tesisi, elektrik enerjisinin dağıtım şebekesinden alınıp bina içinde son kullanım noktalarına ulaştırıldığı son aşamadır. Bu sistem, yapı bağlantı kutusundan (sayaç panosu) başlayarak tüm binanın elektrik altyapısını kapsar.

Dağıtım şebekesi ile yapı giriş hattı arasındaki bağlantı hattıdır. Yapı bağlantı hattı (diğer adlarıyla besleme hattı, irtibat hattı veya rakordman hattı), dağıtım şebekesi ile bina elektrik sistemini birbirine bağlayan önemli bir elektriksel bağlantıdır. Bu hat, enerjinin kamu şebekesinden yapıya güvenli şekilde aktarılmasını sağlar.

Hava hatlarında, yapıya bağlı bir konsol yada dam direğine konan hava hattı izolatörler ile yapı bağlantı kutusu arasına çekilen hatlardır. Yeraltı kablo şebekelerinde, bağlantı hattının yapıya girdiği nokta ile bağlantı kutusu arasındaki bağlantı kablosudur.

İşletmeye ait besleme noktasından (ana buat) tüketicinin ilk dağıtım noktasına (ana tablo, sayaç) kadar olan besleme hattıdır. Ana kolon hattı, elektrik dağıtım sisteminde işletme besleme noktası ile tüketicinin ilk dağıtım noktası arasında enerji taşıyan temel iletim yoludur. Bu hat, elektrik tesisatının ana arterini oluşturur ve tüm sistemin performansını doğrudan etkiler.

Tüketiciye ait ilk dağıtım noktası ile öteki dağıtım noktaları arasındaki yada tablolar arasındaki hatlardır. Kolon hattı, elektrik tesisatında ana dağıtım noktası ile diğer alt dağıtım panoları arasında enerji iletimini sağlayan kritik bir elektriksel bağlantıdır. Bu hatlar, binanın farklı katlarını veya bölümlerini besleyerek elektrik dağıtım sisteminin omurgasını oluşturur.

Linye hatları, elektrik tesisatının en çok kullanılan ve en görünür kısmıdır. Profesyonelce tasarlanmış ve uygulanmış linye hatları, konforlu ve güvenli bir elektrik kullanımı sağlar. Standartlara uygun malzeme seçimi ve doğru montaj teknikleri hayati önem taşır.

Sorti hatları, elektrik tesisatının en kritik noktalarından biridir. Görünürde basit gibi görünse de, doğru uygulanmadığında ciddi güvenlik riskleri oluşturabilir. Profesyonel montaj ve düzenli bakım, sistem güvenilirliği açısından hayati önem taşır. Linye hattı ile aydınlatma aygıtı yada priz arasındaki bağlantı hattıdır

Yapıların elektrik tesisini şebekeye bağlayan, sigortaların tesis edilmesini ve aynı zamanda genel elektrik şebekesinde tüketim tesisine elektrik enerjisi verilmesini sağlayan bir düzendir. Yapı bağlantı kutuları, elektrik tesisatının en kritik bileşenlerinden biridir. Doğru seçilmiş ve profesyonelce monte edilmiş bir ana buat, binanın elektriksel güvenliğinin temel taşını oluşturur. Tüm elektrik sisteminin performansı ve güvenliği bu bileşenin kalitesine bağlıdır.

Ev, ticarethane, büro vb. yerlerde yapılan ve toprağa karşı gerilimi 250 V'a kadar olan elektrik kuvveli akım tesisleridir. Yapı elektrik tesisleri, günlük yaşamın kesintisiz devamı için kritik öneme sahiptir. Doğru tasarlanmış ve uygulanmış bir elektrik tesisatı, hem enerji verimliliği sağlar hem de can ve mal güvenliğini garanti altına alır. Profesyonel elektrik mühendisleri tarafından tasarlanmalı ve yetkili teknik ekiplerce uygulanmalıdır.

TN Sistemleri, koruma (PE) ve nötr (N) iletkenlerinin durumlarına göre üç şekilde uygulanabilir:
-TN-( Sistemi :
TN-( sisteminde koruma ve nötr iletkenleri birleştirilerek şebekenin tamamında ortak bir iletken (PEN) olarak çekilir (Şekil 1-1)
-TN-S Sistemi :
TN-S sisteminde koruma ve nötr iletkenleri şebekenin tamamı boyunca ayrı ayrı çekilir (Şekil 1-2). TN-C-S Sistemi :
TN-C-S sisteminde koruma ve nötr iletkenleri, şebekenin bir bölümünde ayrı ayrı, bir bölümünde de ortak bir iletken olarak çekilir (Şekil 1-3).
TT Sistemi:

Elektrik işletme araçları, modern elektrik sistemlerinin omurgasını oluşturur. Doğru seçilmiş ve uygun şekilde kurulmuş işletme araçları, enerji verimliliği, sistem güvenilirliği ve kullanıcı güvenliği açısından kritik öneme sahiptir. Bu araçların seçiminde ve uygulamasında ilgili standart ve yönetmeliklere uyulması zorunludur.

Elektrik enerjisini, elektriksel olmayan başka bir enerjiye çeviren yada haberleşmede kullanılan elektrik işletme araçlarıdır. Elektrik tüketim araçları, elektrik enerjisinin nihai faydaya dönüştüğü kritik noktalardır. Modern yaşamın vazgeçilmez parçası olan bu cihazların doğru seçimi ve kullanımı, hem enerji verimliliği hem de elektrik güvenliği açısından büyük önem taşır. Günümüzde akıllı ve enerji verimli cihazların kullanımı giderek yaygınlaşmaktadır.

Elektrik akımını, öngörülen bir sınır değeri aşması durumunda kendiliğinden kesen aygıt ve düzenlerdir. Bunlar,
-Eriyen telli sigortalar ile,
-Aşırı akım koruma anahtarları (otomatik sigorta, motor koruma anahtarları gibi) olmak üzere iki bölüme ayrılır. Aşırı akım koruma aygıtları, elektrik güvenliğinin temel taşlarıdır. Doğru seçilmiş ve uygun şekilde koordine edilmiş koruma sistemleri, elektrik tesisatlarının güvenli ve verimli çalışmasını garanti eder.

Nemli yer iletkenleri, zorlu çevre koşullarında elektriksel güvenliği sağlamak için özel olarak geliştirilmiş ürünlerdir. Doğru seçim ve profesyonel uygulama ile uzun yıllar sorunsuz hizmet verirler. Özellikle can güvenliğinin kritik olduğu uygulamalarda standart kablolar yerine mutlaka bu özel iletkenler tercih edilmelidir.

Akım kaynaklarını tüketicilere bağlayan fakat orta noktadan yada yıldız noktasından çıkmayan iletkenlerdir. Faz iletkenleri, elektrik sistemlerinin en kritik bileşenlerinden biridir. Doğru seçilmiş ve uygun şekilde tesis edilmiş faz iletkenleri, enerji verimliliği ve sistem güvenliği açısından hayati öneme sahiptir. Profesyonel tasarım ve uygulama, elektrik tesisatlarının uzun ömürlü ve sorunsuz çalışmasını garanti eder.

Orta iletkenler, elektrik sistemlerinin güvenli ve kararlı çalışmasında hayati rol oynar. Özellikle nötr iletkeni, modern elektrik tesisatlarının vazgeçilmez bir parçasıdır. Doğru tasarım ve uygulama, enerji kalitesi ve elektriksel güvenlik açısından kritik öneme sahiptir.

Koruma iletkeni, elektrik tesisatlarının en kritik güvenlik unsurudur. Doğru tasarım ve uygulama, elektrik çarpması riskini teorik olarak sıfıra indirir. IEC 60364 ve yerel elektrik tesisat yönetmelikleri, koruma iletkeni uygulamalarında kesin kurallar getirmiştir. Profesyonel montaj ve düzenli testler hayati önem taşır.

Doğrudan doğruya topraklanmış bir iletken olup genellikle sıfırlamada koruma iletkeni olarak kullanılabilen orta iletkendir. Sıfır iletkeninin kesinlikle bir orta iletken olması gerekmez: özel durumlarda topraklanmış bir faz iletkeni de sıfır iletkeni olarak kullanılabilir Sıfır iletkeni, elektrik tesisatlarının güvenli işletilmesinde kritik role sahiptir. Özellikle TN-C sistemlerde hem koruma hem işletme iletkeni olarak kullanılması, özel tasarım ve uygulama gerektirir. IEC 60364 ve ulusal tesisat yönetmelikleri, sıfır iletkeni uygulamalarında kesin kurallar getirmiştir.

İşletme araçlarını normal işletme şartlarında gerilim altında bulunan iletkenleri ve iletken bölümleridir.
Orta iletkenler de aktif bölümlere girer, fakat sıfır iletkenleri ve bunlara iletken olarak bağlı bölümler aktif bölüm sayılmaz. Aktif bölümler, elektrik tesisatlarının enerji taşıyan ve en riskli kısımlarıdır. IEC 61140 ve ilgili standartlar, bu bölümlerin tasarımı, korunması ve işletilmesi için detaylı kurallar getirmiştir. Profesyonel yaklaşım ve uygun koruma önlemleri, elektrik güvenliğinin sağlanmasında kritik öneme sahiptir.

İşletme araçların her an dokunulabilen, aktif bölüm olmayan fakat bir arıza durumunda gerilim altına girebilen iletken bölümleridir. Gövde koruması, elektrik güvenliğinin temel taşlarından biridir. IEC 61140 ve ilgili ulusal standartlar, gövde bağlantıları için kesin kurallar getirmiştir. Doğru tasarlanmış ve uygulanmış bir gövde koruma sistemi, elektrik çarpması riskini teorik olarak sıfıra indirir. Profesyonel montaj ve düzenli testler hayati öneme sahiptir.

Anma gerilimi, anma akımı, anma gücü, anma frekansı gibi işletme araçları ile tesislerin boyutlandırılmasında temel alınan değerlerdir. Anma değerleri, elektrik mühendisliğinin temel tasarım dilidir. Doğru anma değerlerinin seçimi ve uygulanması, güvenli, verimli ve uzun ömürlü elektrik sistemleri için kritik öneme sahiptir. IEC standartları ve ulusal yönetmelikler, bu değerlerin belirlenmesinde ve uygulanmasında yol gösterici rol oynar.

Gerilim değerlerinin doğru tanımlanması, ekipman seçimi, güvenlik ve enerji kalitesi için hayati öneme sahiptir. AC sistemlerde RMS, DC sistemlerde ortalama değer kullanılmalıdır. IEC standartları, bu değerlerin ölçümü ve uygulanması için kesin kurallar getirmiştir.

Şebekeyi adlandıran ve belirli şebeke işletme karakteristikleri için referans gösterilen gerilimdir Şebeke anma gerilimi, elektrik altyapısının omurgasını oluşturan ve tüm teknik hesaplamalarda referans alınan temel bir parametredir. Doğru anlaşılması ve uygulanması, enerji verimliliği ile sistem güvenilirliği açısından hayati öneme sahiptir.

Normal işletme şartlan altında şebekenin herhangi bir noktasında ve herhangi bir anda var olan gerilimin en yüksek değeridir. Şebeke en yüksek gerilimi, sistemin uzun süreli maruz kalabileceği maksimum gerilimi tanımlar ve ekipmanların bu değere göre tasarlanmasını gerektirir. Geçici olaylardan farklıdır ve işletme güvenliği için kritik bir parametredir.

Bir işletme aracının yalıtkanının boyutlandırılmasında temel alınan standart gerilimdir Yalıtkanlık gerilimi, elektrik ekipmanlarının güvenlik ve uzun ömürlülüğünü garantileyen temel tasarım parametresidir. IEC 60664 serisi standartlar, farklı çevresel ve elektriksel koşullar için detaylı kurallar sunar. Doğru uygulanmadığında yalıtım delinmesi ve ark oluşumu riskleri doğar.

Bir işletme aracının yada tesis bölümünün iletkenleri arasında işletme sırasında var olan gerilimdir. İşletme gerilimi, elektrik sistemlerinin kararlılık ve verimliliğinin temel göstergesidir. Standartlara uygun tasarım ve işletme, ekipman ömrünü uzatır ve güvenliği sağlar.

Orta noktası yada yıldız noktası topraklanmış olan şebekelerde bir faz iletkenini bu noktaya karşı gerilimidir. Bu gerilim faz gerilimine eşittir. Bunun dışındaki şebekelerde, bir faz iletkeninin toprağa temas etmesi durumunda öteki faz iletkenleri ile toprak arasında meydana gelen gerilimdir. Arıza yerinde ark yoksa, bir fazın toprağa karşı gerilimi faz arası gerilimine eşittir

Normal olarak girilip çıkılan yerlerde insan elinin, yardımcı bir araç kullanmadan her yönde ulaşabileceği uzaklıklardır. Bu uzaklıklar, basılan yüzeyden başlayarak yukarıya doğru 2.5 m. aşağıya ve yanlara doğru 1.25 m. varsayılır. El ulaşma uzaklığı, elektrik tesisatlarının pasif güvenlik unsurlarından biridir. Doğru uygulandığında, yetkisiz kişilerin tehlikeli gerilimlere temasını önler. Tüm elektrik projelerinde bu mesafelerin çizimlerde 3D koruma hacimleri olarak işaretlenmesi zorunludur.

İşletme sırasında gerilim altında bulunan tesis bölümlerini öğeleri arasında ve bunlarla gerilim altında bulunmayan iletken bölümler arasında yalıtkanlık gerilimi için öngörülen yalıtkanlıktır İşletme yalıtkanlığı, elektrik ekipmanlarının güvenli kullanım ömrünü garantileyen temel tasarım parametresidir. Doğru uygulanmadığında kaçak akımlar, yalıtım delinmesi ve yangın riski oluşur. Tesislerde periyodik izolasyon testleri hayati önem taşır.

Akım kaynağı ile tüketim aracı arasındaki kapalı akım yoludur Akım devresi, elektrik enerjisinin kontrollü iletimini sağlayan sistemin omurgasıdır. Doğru tasarım ve koruma sistemleriyle güvenli işletme sağlanır. IEC 60364 ve ilgili standartlar, devre bileşenlerinin seçiminde yol göstericidir.

Kapalı yerlerin doğru sınıflandırılması, yangın riski, elektrik çarpması ve ekipman ömrü açısından kritiktir. Lokal koşullar dikkate alınarak yapılacak profesyonel değerlendirme, gereksiz maliyetlerden kaçınmayı sağlar. Elektrik tesislerinde topraklama ile ilgili teknik tanımlar için Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği (Madde 4) esas alınmalıdır.

Esas olarak elektrik tesislerinin işletilmesine ait yerler olup buraların yalnız ilgili işletme personeli girebilir. Örneğin bağlama tesisi bölümleri, kumanda yapıları ayrılmış bölümlerdeki dağıtım tesisleri, ayrılmış elektrik deney yerleri ve laboratuarlar, makineleri yalnızca yetkili personeli tarafından kullanılabilir) santral makine daireleri ve benzeri yerler bu gruba girer. Elektrik işletme yerleri, enerji sistemlerinin güvenliği ve sürekliliği için kritik öneme sahiptir. Bu alanlarda yetkisiz girişimlerin önlenmesi, periyodik denetimler ve personel eğitimleri hayati riskleri azaltır. Tüm uygulamaların ilgili ulusal/uluslararası standartlara uygunluğu zorunludur.

Yalnız elektrik tesislerin işletilmesine yarayan ve kilit altında tutulan yerlerdir. Kilit ancak görevliler tarafından açılabilir. Bu yerlere yalnız yetkililerin girmesine izin verilir. Örneğin kilitli bağlama ve dağıtma tesisleri, sac mahfazalı yada yapı tipindeki tesisler içinde bulunan hücreler, transformatör hücreleri, direk tipi transformatör postaları ve asansörlerin makine daireleri bu gruba girer. Kilitli elektrik işletme yerleri, can güvenliği ve tesis sürekliliği için kritik öneme sahiptir. Erişim kontrolü, fiziksel koruma ve prosedür disiplini ile elektrik riskleri minimize edilir. Tüm uygulamaların ilgili yönetmeliklerle uyumlu olması zorunludur.

Normal olarak yoğuşma suyunun meydana geldiği ve havanın su buharı ile doymadığı yerlerdir.
Örneğin konutların oturma odaları ve salonları ile otel odaları ve bürolar bu gruba girer. Bunlardan başa ticarethane bölmeleri, satış bölümleri, tavan araları, merdiven bölmeleri, ısıtılan ve havalandırılabilen bodrumlar da bu gruba sokulabilir.
Konutlardaki mutfaklar ile konut ve otellerdeki banyo dairelerinin küvet bölmesinin dışında kalan ve zaman zaman nemlenen yerler tesis olarak kuru yer sayılır.

İşletme araçları güvenliğinin nem, yoğunlaşma suyu, kimyasal yada benzer etkilerle azalabileceği yerlerdir.
Örneğin büyük mutfaklar, bulaşık yıkama yerleri, fırınların hamur hazırlama yerleri, soğuk hava depoları, su pompa daireleri, ısıtılmayan yada havalandırılmayan bodrumlar, konut ve otellerdeki banyo dairelerinde küvet bulunan bölmeler ve kazan daireleri gibi yerler bu gruba girer.

Tehlikeli olabilecek orandaki kolay tutuşabilen maddelerin, elektrik işletme araçlarına bunlarda meydana gelen yüksek sıcaklık yada arklar nedeniyle tutuşabilecek kadar yakın bulunma tehlikesi olan yerlerdir.
Örneğin kağıt, tekstil ve kereste fabrikalarının işletme ve kurutma daireleri, ambarları yada bunların bazı bölümleri ve açıkta bulunan bu şekildeki yerler, kuru ot, saman, keten ve kenevir ambarları bu gruba girer. Yangın tehlikesi olan yerlerde elektrik tesisatı, pasif yangın önleme (alev geciktirici malzeme) ve aktif koruma (sensörler + hızlı kesme) sistemleri ile donatılmalıdır. Ekipman seçiminde ATEX/IECEx sertifikasyonu zorunludur. Ayrıca motorları karbüratörlü olan araçların garajları ve bunların ek bölmeleri ile kalorifer tesislerindeki yağ yakma tesisleri de yangın tehlikesi olan yerlere girer.

Bir kibrit alevine 10 saniye süre ile tutulduktan sonra kendiliğinden yanması süren yada için için yanan katı maddelerdir. Kuru ot, saman, saman tozu, odun talaşı, magnezyum talaşı, çeltik sapı ve kabukları, sıkışık olmayan kağıt, pamuk yada selüloz lifleri bu gruba girer. Bu tür ortamlarda elektrik tesisatı, pasif koruma (alev yayılımını önleme) ve aktif önlemlerle (sensörler + hızlı kesme) desteklenmelidir. Ekipman seçiminde ATEX/IECEx sertifikasyonu şarttır.

Aseton, asetilen, etil alkol, amonyak, benzin, bütan, dizel yağı, ısıtma yağlan, metan, naftalin, sülfürik asit, havagazı, hidrojen vb. gibi yanabilen gaz ve buharlar meydana getiren maddeler ile kükürt, fosfor, grafit, magnezyum, çinko,naftalin, polivinil klorid, kauçuk, pamuk tozu, sert ve iğne yapraklı ağaçlar, tütün, linyit, kok, odun kömürü vb. gibi yanabilen sanayi tozlarını meydana getiren maddelerin işlenmesi, kurutulması ve ambarlanmasına yarayan bölmeler ile kapalı yerler yada bunların bir bölümü ile depolar, aygıtlar ve açık havadaki tesisler patlama tehlikesi olan yerler sayılır.

İnşaat şantiyeleri ile çelik-yapı montaj işlerinde kullanılan elektrik tesisleridir.
Genişletme, değiştirme, onarım ve yıkama amacı ile yapılan inşaat işlerinin yerleri de inşaat şantiyesi sayılır.
Yalnız, el lambalarının, lehim havyalarının, kaynak aygıtlarını ve elektrikli matkaplar, taşlama ve parlatma makineleri ile elektrikli aygıtların ayrı ayrı kullanıldığı iş yerleri inşaat şantiyesi sayılmaz. İnşaat şantiyelerinde elektrik tesisatı, mekanik dayanıklılık, su/toz koruması ve hızlı müdahale esaslarına göre tasarlanmalıdır. Geçici olması, güvenlik standartlarının gevşetileceği anlamına gelmez. Tesisat, proje süresince haftalık sertifikalı kontrol gerektirir.

Tarım işleri ve benzeri amaçlarla kullanılan ve nem, toz, kimyasal olarak kuvvetle etki eden buhar, asit yada tuzların elektrik işletme araçlarını yalıtkanları üzerine etki etmesi yüzünden insanlar, hatta büyük baş hayvanlar için kaza tehlikesi olan yada kolay tutuşabilen maddelerin bulunması nedeniyle yangın tehlikesi olan yerlerdir.

Yalıtkanlık hataları, önlenebilir elektrik kazalarının başlıca nedenidir. Periyodik izolasyon testleri ve çevresel koruma önlemleriyle risk minimize edilebilir. Kritik tesislerde online izolasyon izleme sistemleri tavsiye edilir.

Bir hata sonucunda bir elektrik işletme aracının gövdesi ile aktif bölümler arasında meydana gelen iletken bağlantıdır. Gövde teması, pasif güvenlik önlemlerinin (topraklama, RCD) düzgün uygulanmasıyla önlenebilir. Periyodik olarak gövde direnç testleri ve kaçak akım ölçümleri yapılmalıdır. Yüksek riskli tesislerde online izleme sistemleri (CMCM) kullanılmalıdır.

İşletme bakımından birbirine karşı gerilim altında olan iletkenler ( yada aktif bölümler) arasında, bir arıza sonucunda meydana gelen iletken bağlantıdır. Ancak olayın kısa devre sayılabilmesi için arızanın olduğu akım devresi üzerinde bir tüketim aygıtının direnci gibi başka bir faydalı direncin bulunmaması gerekir Kısa devre analizleri, elektrik tesisatının güvenli tasarımı için kritik öneme sahiptir. Proje aşamasında IEC 60909 uyumlu hesaplamalar yapılmalı, koruma cihazları seçicilik prensibine göre kademelendirilmelidir. Periyodik kısa devre testleri ile sistem bütünlüğü doğrulanmalıdır.

Kısa devre olayının geçtiği akım devresi üzerinde faydalı bir direnç bulunursa, bu olaya hat teması adı verilir Hat teması, gizli arıza türlerinden biri olup özellikle endüstriyel tesislerde ekipman ömrünü kısaltır. Periyodik termal tarama ve kontakt direnç ölçümleriyle önlenebilir. Yüksek riskli tesislerde online izleme sistemleri tavsiye edilir.

Toprak teması, elektrik sistemlerinde ekipman hasarlarına, enerji kesintilerine ve ciddi güvenlik tehlikelerine yol açabilen önemli bir arıza türüdür. Bu riskleri minimize etmek için düzenli izolasyon testleri yapılmalı, topraklama direnci ölçümleri kontrol edilmeli ve kaçak akım koruma röleleri kullanılmalıdır. Nemli ortamlarda özel yalıtımlı kablolar tercih edilmeli ve tesisat periyodik olarak uzmanlar tarafından denetlenmelidir.

Hata akımı, elektrik sistemlerinde yalıtım bozukluğu sonucu oluşan ve ciddi sonuçlar doğurabilen bir arıza türüdür. Kısa devre ve toprak teması akımları olarak iki ana başlıkta incelenir. Bu akımlar, ekipman hasarlarına, enerji kesintilerine ve yangın riskine yol açabilir. Riskleri minimize etmek için düzenli bakım, izolasyon testleri ve uygun koruma ekipmanlarının kullanımı şarttır. Elektrik güvenliği açısından standartlara uygun tasarım ve işletme prosedürlerinin titizlikle uygulanması hayati önem taşır.

Kaçak akım, elektrik sistemlerinde yalıtım bozukluğu nedeniyle oluşan ve hem can güvenliği hem de ekipman koruması açısından ciddi riskler taşıyan bir durumdur. Bu riskleri önlemek için düzenli ölçümler, kaliteli yalıtım malzemeleri ve kaçak akım koruma röleleri kullanılmalıdır. Elektrik tesisatlarının periyodik bakımları ihmal edilmemeli ve tüm koruyucu önlemler standartlara uygun şekilde uygulanmalıdır. Güvenli bir elektrik sistemi için kaçak akım kontrolü hayati öneme sahiptir.

Alçak gerilim, günlük hayatımızda en sık karşılaştığımız elektrik enerjisi formudur ve 1000V altı gerilimleri kapsar. Konutlardan sanayiye kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Güvenli kullanım için uygun koruma sistemleri, kaliteli ekipman seçimi ve standartlara uygun tesisat kurulumu şarttır. Elektrikle çalışırken alınacak basit önlemler hayat kurtarıcı olabilir. Alçak gerilim sistemlerinin düzenli bakımı ve kontrolü, güvenli bir elektrik altyapısı için vazgeçilmezdir.

Yüksek gerilim, 1000 voltun üzerindeki gerilim seviyelerini ifade eder ve enerji iletiminde verimlilik sağlar. Fazlar arası ölçülen bu gerilim seviyeleri, ülkemizde 154 kV gibi değerlere kadar çıkabilmektedir. Yüksek gerilim sistemleri, özel güvenlik önlemleri, kalifiye personel ve standartlara uygun ekipman gerektirir. Enerji iletim hatları, trafo merkezleri ve büyük sanayi tesisleri bu sistemlerin temel uygulama alanlarıdır. Yüksek gerilimle çalışırken alınacak tedbirler hem can güvenliği hem de sistem sürekliliği açısından hayati önem taşımaktadır

50 volt üzeri tehlikeli gerilimler, insan hayatı için ciddi risk oluşturan elektrik seviyeleridir. Özellikle AC sistemlerde bu sınırın üzerindeki gerilimler ölümcül sonuçlar doğurabilir. Güvenlik için yalıtım önlemleri, koruyucu ekipmanlar ve düzenli kontroller şarttır. Elektrikle çalışırken ortam koşulları ve temas olasılığı dikkate alınmalıdır. Tehlikeli gerilim içeren sistemlerde çalışacak personelin özel eğitimler alması ve güvenlik prosedürlerine sıkı sıkıya uyması gerekmektedir.

Aşırı gerilimler, elektrik sistemlerinde kısa süreli ancak yıkıcı etkileri olan tehlikeli gerilim dalgalarıdır. Yıldırım ve sistem içi anahtarlamalar başlıca nedenleridir. Bu gerilim dalgalarına karşı çok kademeli parafudr sistemleri, iyi tasarlanmış topraklama ve yalıtım koordinasyonu en etkili koruma yöntemleridir. Elektrik tesisatlarında aşırı gerilim koruma önlemleri alınmazsa, ekipmanlarda kalıcı hasarlar ve yangın riski oluşabilir. Özellikle hassas elektronik cihazların bulunduğu tesislerde aşırı gerilim koruma sistemlerinin düzenli bakımı hayati önem taşımaktadır.

Hata gerilimi, elektrik sistemlerinde ciddi güvenlik riskleri oluşturan ve önlem alınması gereken bir durumdur. Metal gövde ile toprak arasında oluşan bu gerilim, özellikle yalıtım hatalarında tehlikeli seviyelere ulaşabilir. Etkili koruma için kaliteli topraklama sistemleri, kaçak akım koruma cihazları ve düzenli ölçümler şarttır. Elektrik tesisatlarının periyodik kontrolleri ve çalışanların eğitimi, hata geriliminden kaynaklanabilecek kazaları önlemede kritik rol oynar. Güvenli bir elektrik altyapısı için hata gerilimi risklerinin sürekli olarak değerlendirilmesi ve yönetilmesi gerekmektedir.

Topraklayıcı gerilim, elektrik güvenliği açısından kritik öneme sahip bir parametredir ve yönetilmesi gereken önemli bir risk faktörüdür. Bu gerilimin kontrol altında tutulması için düşük dirençli topraklama sistemleri, potansiyel dengeleme ve uygun koruma önlemleri şarttır. Özellikle enerji dağıtım tesisleri ve yüksek gerilim sistemlerinde, topraklayıcı gerilim değerlerinin düzenli olarak ölçülmesi ve değerlendirilmesi hayati önem taşır. Elektrik güvenliği standartlarına uygun tasarlanmış topraklama sistemleri, hem personel güvenliği hem de ekipman koruması için vazgeçilmezdir.

Dokunma gerilimi, elektrik güvenliği açısından en kritik risk faktörlerinden biridir ve insan hayatını doğrudan tehdit edebilir. Bu gerilimin kontrol altında tutulması için etkili topraklama sistemleri, kaçak akım koruma cihazları ve düzenli ölçümler şarttır. Elektrik tesisatlarında dokunma gerilimi değerlerinin standartlarda belirtilen sınırların altında kalması sağlanmalıdır. Özellikle nemli ortamlarda ve toplu yaşam alanlarında ek koruma önlemleri alınmalıdır. Güvenli bir elektrik altyapısı için dokunma gerilimi risklerinin sürekli izlenmesi ve yönetilmesi gerekmektedir.

Adım gerilimi, yüksek gerilim sistemlerinde oluşan toprak hatalarında ortaya çıkan ve özellikle enerji dağıtım tesislerinde çalışanlar için ciddi risk oluşturan bir gerilim türüdür. Korunma için gradiyent kontrol sistemleri, uygun çalışma teknikleri ve kişisel koruyucu ekipmanlar kullanılmalıdır. Tesis tasarımında IEEE Std 80 kriterlerine uygun hesaplamalar yapılmalı, topraklama direnci mümkün olan en düşük seviyede tutulmalıdır. Çalışanların adım gerilimi riskleri konusunda eğitilmesi ve acil müdahale prosedürlerinin hazır olması hayati önem taşımaktadır

Dokunma gerilimi hesaplamalarında ortam koşulları ve topraklama parametreleri kritik öneme sahiptir. Yalıtılmış zeminler paralel direnç etkisiyle gerilimi düşürse de, her iki senaryoda da temel koruma prensibi topraklama dirençlerinin minimum seviyede tutulmasıdır. Elektrik tesisatlarında dokunma gerilimi risk analizleri, insan sağlığı ve güvenliği açısından zorunludu

Koruyucu yalıtım, elektrik güvenliğinde temel savunma hatlarından biridir. Çift katmanlı yapısıyla hem normal işletme koşullarında hem de arıza durumlarında koruma sağlar. Etkin bir koruyucu yalıtım sistemi için malzeme seçiminden uygulama tekniklerine, standartlara uygunluktan düzenli testlere kadar tüm aşamalara özen gösterilmelidir. Özellikle mobil cihazlar ve taşınabilir ekipmanlarda bu koruma yöntemi hayati önem taşımaktadır.

Üzerinde durulan yerin yalıtılması, yüksek gerilim tesislerinde çalışan personel için kritik bir güvenlik önlemidir. Doğru malzeme seçimi, düzenli testler ve uygun montaj teknikleriyle etkin koruma sağlar. Özellikle enerji dağıtım sistemlerinde ve endüstriyel tesislerde, bu yalıtım yöntemi iş kazalarını önlemede temel koruyucu sistemlerden biridir. Yalıtım performansının sürekliliği için periyodik kontroller ve personel eğitimleri şarttır.

Küçük gerilim (SELV) sistemleri, özellikle yüksek riskli ortamlarda temel güvenlik çözümüdür. 42V AC sınır değeri, insan vücudu için tehlike oluşturmayan bir seviyede tutulmuştur. Doğru tasarım ve uygulama için güvenlik transformatörleri, uygun yalıtım mesafeleri ve özel bağlantı elemanları kullanılmalıdır. Bu sistemler, elektrik çarpması riskini tamamen ortadan kaldırmasa da, ciddi yaralanma ve ölüm risklerini minimize eder. Özellikle ıslak ortamlarda ve hassas uygulamalarda vazgeçilmez bir korunma yöntemidir.

Koruma topraklaması, elektrik güvenliğinin temel taşlarından biridir. Yalıtım hatası durumunda devrenin hızla kesilmesini sağlayarak can güvenliğini korur. Etkin bir sistem için düşük dirençli topraklama, uygun iletken kesiti ve standartlara uygun bağlantı teknikleri şarttır. Tesisat ömrü boyunca periyodik testlerle performansının doğrulanması gerekir. Bu sistem olmadan, elektrik çarpması riskleri kontrol altına alınamaz ve ekipman güvenliği sağlanamaz

Sıfırlama (Nulling) sistemi, elektrik tesisatlarında dolaylı temasa karşı koruma yöntemlerinden biridir. Özellikle TN (Toprak Nötr) sistemlerde kullanılan bu yöntem, bir yalıtım hatası (faz ile gövde teması) durumunda, hata akımının yeterince büyük olmasını ve devreyi açan koruma aygıtının (sigorta veya devre kesici) anında devreyi kesmesini sağlamak üzerine kuruludur. Temel prensip, cihaz gövdesinin şebekenin nötr iletkenine bağlanmasıdır.

Koruma hattı sistemi (PE iletkeni sistemi), elektrik tesisatlarında dolaylı temasa karşı koruma sağlamak amacıyla kullanılan en yaygın ve güvenli yöntemlerden biridir. Bu sistem, özellikle TN (Toprak Nötr) ve TT (Toprak Toprak) sistemlerde cihazların metal gövdelerini ve diğer erişilebilir iletken kısımları doğrudan toprağa veya topraklanmış bir koruma iletkenine bağlayarak çalışır.

Hata gerilimi, elektrik tesisatında bir yalıtım hatası (genellikle faz ile toprak teması veya faz ile cihaz gövdesi teması) meydana geldiğinde, bu hatanın oluştuğu hata noktasından toprağa doğru yayılan potansiyel farkıdır. Başka bir deyişle, bir arıza anında toprak üzerinde oluşan gerilim dağılımıdır. Bu gerilim, insan vücudunun farklı noktalara temas etmesi durumunda dokunma gerilimine veya ayaklar arasında adım gerilimine neden olabilir.

Hata akımı, bir elektrik tesisatında normal çalışma koşullarının dışına çıkılarak, faz iletkeni ile toprak (veya toprakla bağlantılı metal gövde) arasında oluşan beklenmedik akım akışıdır. Bu durum genellikle yalıtım hatası, kısa devre veya toprak teması gibi arızalardan kaynaklanır. Hata akımı, tesisata zarar verebilir, yangın riskini artırabilir ve en önemlisi insan yaşamı için tehlikeli elektrik çarpmalarına yol açabilir.

Koruyucu Ayırma, elektrik tesisatında dolaylı temasa karşı koruma yöntemlerinden biridir. Sizin de belirttiğiniz gibi, temel amacı bir yalıtım hatası durumunda tehlikeli dokunma gerilimlerinin oluşmasını engellemektir. Bunu, bir akım tüketim aygıtını (cihazı) besleme şebekesinden elektriksel olarak tamamen ayırarak, yani izole ederek yapar. Bu işlem genellikle bir ayırma transformatörü (izolasyon trafosu) aracılığıyla gerçekleştirilir.

Elektrik Yüksek Mühendisi

Elektrik Mühendisi

Elektrik-Elektronik Mühendisi

Elektrikle İlgili Fen Adamları (teknikerler, teknisyenler vb.)

Bu kişiler, elektrik iç tesisatının yapım işini üstlenirler ve bu süreçte geniş kapsamlı yasal ve teknik sorumluluklar taşırlar.

Proje Müellifi
Proje Müellifi, ilgili kanun ve yönetmelikler çerçevesinde, özellikle de Elektrik İç Tesisleri Proje Hazırlama Yönetmeliği'ne uygun olarak elektrik iç tesis projesini hazırlama yetkisine sahip gerçek kişiyi ifade eder.

Bir abonenin elektrik şebekesine bağlanması süreci ve bu süreçteki sorumluluklar, Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği gibi ilgili mevzuatla belirlenir. Verdiğiniz tanım, bu sürecin önemli bir kısmını ve özellikle besleme hattının (müessese hattı) sorumluluklarını vurgulamaktadır.

Elektrik tesisatlarında sayaçların ve sigortaların büyüklüğünün ve yerlerinin belirlenmesi, hem tesisatın güvenliği hem de şebeke ile uyumu açısından büyük önem taşır. Bu süreç, ilgili yönetmelikler ve işletmenin (elektrik dağıtım şirketinin) yetkileri doğrultusunda titizlikle yürütülür.

Temel Sorumluluklar
Tesisin Sağlamlığı ve Nitelikleri: Elektrik tesisatçısı, yaptığı tesisatın sağlamlığından ve belirlenen niteliklere (teknik özellikler, performans kriterleri vb.) uygunluğundan sorumludur. Bu, tesisatın uzun ömürlü, güvenilir ve verimli çalışmasının teminatıdır.

Usulsüz ve Tekniğe Aykırı Yapımdan Doğan Zararlar: En kritik sorumluluklardan biri, tesisatın usulsüz (yasalara veya projelere aykırı) veya tekniğe aykırı (mühendislik prensiplerine, standartlara veya iyi uygulama kurallarına aykırı) olarak yapılmış olmasından doğacak tüm zararlardan sorumlu olmasıdır. Bu zararlar, maddi hasarlar (ekipman arızası, yangın), can kaybı veya yaralanmalar gibi ciddi sonuçları içerebilir.

Maksimum Tek Fazlı/İki Fazlı Yük Sınırı
Üç fazlı tesislerde nötr iletkeni bulunuyorsa, faz-nötr arasına bağlanacak yükün değeri (bağlantı gücü) en çok 5 kW olabilir. Bu, genellikle ev ve küçük işyerlerinde kullanılan tek fazlı sistemlerdeki maksimum bağlantı gücünü ifade eder. Yani, 230V'luk standart tek fazlı bir bağlantıda, abone bu hat üzerinden en fazla 5 kW'lık bir yük çekebilir.

Nötr iletkeni bulunmayan tesislerde ise iki faz arasına bağlanacak yükün değeri de en çok 5 kW olabilir. Bu durum, özellikle bazı eski endüstriyel tesislerde veya özel uygulamalarda görülebilen, nötrsüz iki fazlı bağlantıları ifade eder.

Bu Yönetmelik, elektrik tesisat projelerinin hazırlanmasına dair temel usul ve esasları belirler. Kuvvet, aydınlatma, kompanzasyon, koruma, haberleşme ve güvenlik gibi sistemleri kapsayarak, teknik gereksinimlere uygun proje hizmetlerini düzenler. Yeni tesisler ve mevcut tesislerdeki değişiklikler için geçerli olup, ulusal ve uluslararası standartları referans alır.

İşveren, projelendirilecek elektrik tesisinin yapım hizmet ihalesini yapan veya tesis sahibi olan gerçek/tüzel kişidir. Kamu kurumları, özel şirketler veya bireyler olabilir. Proje sürecini başlatan ve sürecin finansal sorumluluğunu üstlenen merkezi aktördür.

Elektrik işleri yüklenicisi, verilen elektrik iç tesis projesine göre imalat ve inşaat işlerini yürüten gerçek veya tüzel kişidir. İşverene karşı sorumlu olup, projenin saha uygulamasından ve teknik standartlara uygunluğundan mesuldür. Genellikle ekip veya şirket olarak çalışırlar.

Proje müellifi, ilgili yasa ve yönetmeliklere göre elektrik iç tesis projesini hazırlama yetkisine sahip gerçek kişidir. Mühendislik bilgisiyle, tesisatın güvenli, verimli ve yasalara uygun bir şekilde tasarlanmasından sorumludur. Genellikle Elektrik Mühendisleridir.

Onay yetkilisi, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı veya yetkilendirilmiş kuruluşlarca atanan elektrik mühendisidir. Elektrik tesisat projelerini incelemek ve mevzuata uygunluğunu onaylamakla görevlidir. Projelerin yasal geçerliliğini ve güvenliğini tasdik eder.

Elektrik tesisleri projeleri, elektrik tesisatının yapılış şeklini gösteren kapsamlı belgelerdir. Çizimler, hesaplamalar ve şartnamelerden oluşarak, ana ve yardımcı donanımın miktarını belirlemeyi amaçlar. Tesisatın güvenli ve verimli kurulması için yol haritasıdır.

Etüt-öneri raporu, elektrik projelerinin başlangıç aşamasında hazırlanan bir belgedir. Projenin temel esaslarını, teknik ve ekonomik hesaplarla destekleyerek, uygulanabilirliğini değerlendirir. Projenin yönünü belirlemede ve olası zorlukları öngörmede kritik rol oynar.

Ön proje, elektrik tesisatının genel yapısını, hangi gereçlerle ve nasıl yapılacağını gösteren belgelerdir. Açıklamalar, şemalar, planlar ve resimlerle birlikte temel hesaplamaları içerir. Kesin projeye geçiş öncesi tesisatın ana hatlarını belirler.

Kesin proje, ön projede belirlenen ilkelere uygun, detaylı açıklama, şema, plan ve resimleri içeren bir projedir. Teknik özellikler, hesaplamalar, metraj listesi ve şartnamelerle donatılmış olup, tesisatın yapımına esas teşkil eder.

Uygulama projesi, onaylanmış kesin projeye göre elektrik işleri yüklenicisi tarafından hazırlanır. İmalatçı firmaların seçilen cihazlarının tip ve ölçüleri kullanılarak tesisatın sahada nasıl kurulacağını detaylandıran çizim ve hesapları içerir.

Son durum projesi, uygulama aşamasında yapılan değişikliklerin işlendiği, elektrik işleri yüklenicisi tarafından hazırlanan projedir. Tesisatın geçici kabule esas son ve gerçek durumunu gösterir. Mevcut tesisatın doğru haritasını sunar.

Metraj listesi, elektrik projesi kapsamında yapılacak her iş kaleminin miktarını gösteren detaylı bir listedir. Malzeme maliyetlerini hesaplamak, ihale süreçlerini yönetmek ve işin kapsamını belirlemek için kullanılır. Projenin ekonomik planlamasının anahtarıdır.

Prensip şeması, elektrik ana tesis bağlantılarını gösteren bir çizimdir. Yardımcı devre ve bölümler belirtilmeksizin, tesisatın temel işleyiş mantığını ve ana bileşenler arasındaki ilişkileri özetler. Sistemin genel yapısını kavramayı sağlar.

Akım yolu şeması, bir bağlantı düzeninin çalışma prensibini, kontrol ve kumanda devrelerini detaylı olarak gösteren çizimlerdir. Elektrik tesisatındaki operasyonel mantığı, anahtar, röle ve sensör gibi elemanların etkileşimini açıklar.

Montaj resimleri, elektrik tesisatındaki cihazların bulundukları yerlere nasıl bağlanacağını gösteren çizimlerdir. Kurulum sırasında doğru montajı sağlamak amacıyla detaylı görsel talimatlar sunar. Alan yerleşimini ve bağlantı noktalarını netleştirir.

Detay resimleri, elektrik projelerinde yapılacak özel imalatları veya tesis elemanlarının birbiriyle olan karmaşık ilişkilerini anlatan büyük ölçekli çizimlerdir. Plan, kesit ve görünüş şeklinde hazırlanır. Karmaşık veya standart dışı çözümlerin açıklanmasında kullanılır.

Güç dağıtım tesisatı, bina içinde veya bina grupları arasında alçak gerilimli enerjinin tüketicilere ulaştırılması için yapılan tesis bölümüdür. Elektrik panoları, kablolar, busbar sistemleri gibi elemanları içerir ve enerjinin güvenli ve verimli dağıtımını sağlar.

Yedek güç kaynağı, elektrik enerjisinin kesilmesi halinde can ve mal kaybını önlemek amacıyla tesis edilen elektrik enerjisi üretim teçhizatıdır. Genellikle jeneratörler, akü sistemleri veya UPS'ler olarak karşımıza çıkar, acil durumlarda kritik yükleri besler.

Yedek güç sistemi, yedek güç kaynağı (jeneratör, UPS) ve bunun beslediği iç tesislerin tamamını kapsayan komple bir yapıdır. Elektrik kesintilerinde kritik yüklerin kesintisiz çalışmasını sağlamak üzere tasarlanmış, entegre bir enerji çözümüdür

Kurulu güç, bir tesiste bulunan tüm elektrik enerjisi tüketicilerinin (motor, lamba, ısıtıcı vb.) anma (etiket) güçlerinin toplamıdır. Bir tesisin maksimum potansiyel enerji tüketim kapasitesini gösterir. Projelendirme için temel bir veridir.

Talep edilen maksimum güç, bir tesisin belirli bir zaman aralığında tüketicileri tarafından talep edilen gücün en yüksek değeridir. Kurulu güçten farklı olarak, tüm cihazların aynı anda çalışmadığı gerçeğini yansıtarak tesisat boyutlandırmasında daha gerçekçi bir temel sunar.

Eşzamanlılık katsayısı (g), belirli bir zamanda tüketicilerin eş anlı maksimum talep gücünün, bireysel maksimum talep güçlerinin toplamına oranıdır. Değeri 1 veya 1'den küçüktür. Tesisat boyutlandırmasında gereksiz kapasiteden kaçınarak gerçek yükü yansıtır.

Farklı zamanlılık katsayısı (diversite faktörü) (d), eşzamanlılık katsayısının (g) tersidir (d=1/g). Tesisattaki farklı yüklerin aynı anda maksimum talebe ulaşmadığı gerçeğini yansıtır. Sistem boyutlandırmasında daha gerçekçi güç ihtiyacını belirlemeye yardımcı olur.

Talep katsayısı, belirli bir zaman aralığında bir tesisin veya tesisler grubunun maksimum talep gücünün, bu tesis(ler)in toplam kurulu gücüne oranıdır. Bir tesisin kurulu gücüne göre ne kadarının fiilen kullanıldığını gösterir, tasarımda doğru yük tahminini sağlar.

Ana dağıtım tablosu, girişi enerji kaynağına bağlı, yapı veya yapı grubu içindeki diğer dağıtım tablolarını besleyen merkezi panodur. Giriş ve çıkışlarında koruma ve kumanda cihazları bulunur. Tesisatın elektriksel kalbi ve ana kontrol noktasıdır.