Dokunma Gerilimi Nedir?

Dokunma gerilimi, bir elektrik tesisatında topraklama geriliminin insan vücudu tarafından temas edilebilen kısmını ifade eder. Bu gerilim, bir kişinin aynı anda temas ettiği iki iletken nokta arasında oluşan potansiyel farktır. Özellikle elektrikli cihazların metal gövdelerinde oluşabilecek bu gerilim, yalıtım hatları veya topraklama sistemindeki arızalar nedeniyle ortaya çıkar. Dokunma gerilimi, insan vücudu üzerinden geçebilecek tehlikeli akımlara yol açabilir ve 50 voltun üzerindeki değerler ölümcül risk oluşturabilir.

Dokunma Geriliminin Ölçümü ve Değerlendirilmesi

Dokunma geriliminin ölçümü için özel test ekipmanları kullanılır. Bu ölçümlerde, cihaz gövdesi ile referans toprağı arasındaki potansiyel fark belirlenir. IEC 60479-1 standardı, dokunma geriliminin insan vücudu üzerindeki etkilerini detaylı şekilde açıklar. Ölçümler sırasında sistemin en yük hata akımı taşıyabileceği koşullar simüle edilmelidir. Dokunma gerilimi değerleri, ortam nemine, temas süresine ve vücut direncine bağlı olarak değişken risk seviyeleri oluşturur. Özellikle ıslak ortamlarda 25 voltun üzerindeki değerler tehlikeli kabul edilir.

Dokunma Gerilimine Karşı Koruma Yöntemleri

Dokunma gerilimi risklerini azaltmak için çeşitli koruma yöntemleri uygulanır:

Kaçak akım koruma röleleri (30mA veya daha hassas)

Düşük dirençli topraklama sistemleri

Potansiyel dengeleme bağlantıları

Çift yalıtımlı ekipman kullanımı

Koruyucu ayırma transformatörleri

TS HD 60364-4-41 standardı, dokunma gerilimi sınır değerlerini ve koruma yöntemlerini detaylı şekilde belirtir. Özellikle hastaneler, yüzme havuzları gibi özel ortamlarda ek koruma önlemleri gerekebilir. Tesisatların periyodik kontrolü ve topraklama sistemlerinin düzenli testleri hayati önem taşır.