Dokunma Gerilimi Senaryoları ve Hesaplama Yöntemleri

Dokunma gerilimi, bir elektrik tesisatında meydana gelen bir hata (örneğin faz-toprak kısa devresi) durumunda, insan vücudunun temas ettiği nokta ile referans toprak arasında oluşan potansiyel farkıdır. Bu gerilim, insan vücudu üzerinden akım geçmesine neden olabilir ve elektrik çarpması riskini taşır.

"Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği"ne göre, alçak gerilim tesislerinde izin verilen dokunma gerilimi genellikle 50 V'u aşmamalıdır. Ancak, şantiyeler, tarım alanları gibi özel durumlarda bu değer 25 V olarak sınırlanmıştır. Yüksek gerilim tesislerinde ise bu değerler daha farklıdır ve özel hesaplamalarla belirlenir.

Dokunma Gerilimi Senaryoları
Dokunma gerilimi, genellikle şu senaryolarda ortaya çıkar:

Dolaylı Dokunma (Gövde Teması): Bir elektrikli cihazın veya tesisatın metal gövdesinde yalıtım hatası oluşması sonucu, gövdenin gerilim altında kalması ve bir insanın bu gövdeye temas etmesi durumudur. Bu durumda insan vücudu, gövde ile referans toprak arasında bir köprü oluşturarak akımın geçişine olanak tanır.

Hat Teması: Bir iletkenin (faz hattı) toprakla temas etmesi veya toprakla kısa devre olması durumunda, topraklama sisteminde oluşan potansiyel yükselmesi nedeniyle çevredeki toprağın belirli bir bölgesinde gerilim oluşması ve bir insanın bu bölgeye temas etmesidir. Bu durum, özellikle topraklama direncinin yüksek olduğu veya topraklama sisteminin yetersiz olduğu durumlarda tehlikeli olabilir.

Kısa Devre Durumları: Bir faz iletkeninin toprağa veya başka bir faza kısa devre yapması, topraklama sistemi üzerinde yüksek akımların akmasına ve dolayısıyla topraklama tesisatı üzerinde potansiyel farklarının oluşmasına neden olur. Bu potansiyel farkları, dokunma gerilimi riskini artırır.