El Ulaşma Uzaklığı: Elektriksel Güvenlikte Erişim Mesafesi Standardı

El ulaşma uzaklığı, elektrik tesisatlarında can güvenliğini sağlamak amacıyla belirlenen ve insan elinin yardımsız ulaşabileceği maksimum mesafeyi tanımlayan kritik bir parametredir. IEC 60038 ve Türk Elektrik Tesisat Yönetmeliği'nde (TETY) standartlaştırılmıştır.

Standart Ulaşım Mesafeleri
Yön Mesafe Kapsam
Yukarı 2.5 metre Ayak tabanından dikey olarak ölçülür (tavan dahil)
Yanlar 1.25 metre Vücut merkezinden yatay ölçüm (duvar, pano vb. yüzeyler için)
Aşağı 1.25 metre Omuz hizasından aşağıya doğru serbest erişim
Uygulama Alanları ve Örnekler
Pano Montajı:

Yasak: 2.5m yükseklikteki bir panonun 1.25m yanına iletken bir boru geçirilmesi.

Çözüm: Pano çevresinde 1.25m'lik güvenlik alanı bırakılmalıdır.

Kablo Tesisatı:

Risk: 1.0m yükseklikteki kabloların koruyucusuz olması.

Standart: 1.25m yanal erişim nedeniyle IP2X koruma gereklidir.

Aydınlatma Armatürleri:

Emniyet: 2.5m altındaki armatürlerin temas önleyici tasarımda olması.

Özel Durumlar ve İstisnalar
Sabit Engeller: 1.25m'den geniş platformlar erişimi fiziksel olarak kısıtlıyorsa mesafe azaltılabilir.

Profesyonel Erişim: Yalnızca yetkili personelin girebildiği trafo odalarında farklı kurallar uygulanır.

Alçak Gerilim Sınırı: 50V AC/120V DC altı sistemlerde mesafe kısaltılabilir (IEC 61140).

Hesaplama Metodu
Dikey Erişim:

Zemin + 2.5m → Silindirik koruma hacmi.

Yatay Erişim:

Vücut merkezinden 1.25m yarıçaplı küresel alan.

Güvenlik Önlemleri
Risk Durumu Alınacak Önlem
Erişim mesafesi aşımı Ek yalıtım (IP2X koruma) veya fiziksel bariyer
Düşük tavanlı ortamlar Gerilim sınırlama (≤50V AC)
Geçici tesisatlar İkaz levhaları ve işaretleme
Örnek Uygulama:
Bir endüstriyel tesiste 400V'luk pano montajı:

Yükseklik: 2.0m (2.5m sınırına yakın)

Yan Koruma: 1.25m yarıçapta ızgara panel

Sonuç: Erişim kısıtlanarak elektrik çarpması riski ortadan kaldırıldı.