Gövde: Elektrik Güvenliğinin Kritik Unsuru
Gövde, elektrikli cihazların dış yüzeylerinde bulunan ve normal şartlarda gerilim altında olmayan, ancak bir izolasyon hatası durumunda enerjilenebilen iletken kısımlarıdır. Bu bölümler, operatör güvenliği açısından kritik öneme sahiptir.
Temel Özellikler ve Tanım Kriterleri
Yapısal Nitelikler:
Metal dış kapaklar ve muhafazalar
Cihaz iskeleti ve taşıyıcı yapılar
Bağlantı flanşları ve montaj plakaları
Soğutucu kanatlar (yalıtılmamışsa)
Aktif Bölümlerden Farkları:
Normal işletmede gerilimsiz olması
Yalıtım hatası durumunda risk oluşturması
Koruma iletkeni ile topraklanma zorunluluğu
Güvenlik Sistemleri ve Bağlantı Türleri
Koruma Topraklaması (TT Sistemi):
Gövde → Topraklama elektrodu
RCD (30mA) koruması zorunlu
Sıfırlama (TN-C Sistemi):
Gövde → PEN iletkeni
Ana kesici ile koruma
Ayrı Koruma İletkeni (TN-S Sistemi):
Gövde → PE barası
Sürekli bağlantı kontrolü
Riskler ve Koruma Yöntemleri
Temas Gerilimi Riskine Karşı:
≤50V AC (normal ortam)
≤25V AC (özellikle tehlikeli ortam)
≤120V DC (tüm ortamlar)
Mekanik Koruma:
IP20 koruma sınıfı (panolar)
IP54 (tozlu/nemli ortamlar)
IP65 (yağmura dayanıklı)
Montaj ve Tesisat Kuralları
Bağlantı Prensipleri:
Vidalı bağlantılarda iki adet somun
Korozyona karşı önlem (antioksidan macun)
Titreşimli ortamlarda yaylı rondela
Kesit ve Malzeme:
Minimum 2.5mm² bakır (mekanik dayanım)
Paslanmaz çelik bağlantı elemanları
Sürekli iletkenlik testi (≤0.1Ω)
Test ve Ölçüm Prosedürleri
Süreklilik Testi:
24V DC ile ≤0.5Ω direnç
Tüm gövde bağlantı noktalarında
İzolasyon Testi:
500V DC ile ≥1MΩ (yeni tesisatta)
0.5MΩ (işletmedeki tesisatta)
Temas Gerilimi Ölçümü:
≤50V AC (1 saniyede kesme)
≤25V AC (0.4 saniyede kesme)
Özel Uygulamalar ve Standartlar
Hareketli Ekipmanlar:
Esnek koruma iletkeni
Çift bağlantı noktası
Yıpranma testleri
Patlama Riskli Ortamlar:
Ex-e artırılmış güvenlik
Kıvılcıma karşı önlemler
ATEX uyumlu tasarım
Tıbbi Alanlar:
IT izolasyon izleme
Çift izolasyon
Yalıtılmış gövde
Karşılaştırma: Koruma Yöntemleri
Sistem Avantaj Dezavantaj Uygulama
TT Basit Yüksek R<sub>A</sub> Kırsal alan
TN-C Ekonomik Nötr kopması Endüstriyel
TN-S Güvenli Maliyetli Hassas ortamlar
IT Kesintisiz Kompleks Hastaneler
Bakım ve Denetim
Periyodik Kontroller:
6 ayda bir bağlantı sıkılık kontrolü
Yıllık termal görüntüleme
3 yılda bir tam test
Arıza Durumunda:
Gerilim varlığı kontrolü
İzolasyon hatası tespiti
Koruma sistemleri testi
