İşletme Yalıtkanlığı: Elektriksel İzolasyonun Çalışma Koşullarındaki Performansı

İşletme yalıtkanlığı, bir elektrik tesisinin normal çalışma koşullarında gerilim altındaki bölümlerle gerilimsiz kısımlar arasında sağlanması gereken yalıtım performansını ifade eder. Bu kavram, IEC 60664 serisi standartlarla uluslararası düzeyde tanımlanmıştır.

Temel Tanım ve Kapsam
İşlevsel Rolü:

Aktif iletkenler ile gövde arasında elektriksel bariyer

Fazlar arası yalıtım bütünlüğü

Kaçak akımlara karşı koruma

Kritik Bileşenler:

Temel yalıtım (basic insulation)

Ek yalıtım (supplementary insulation)

Çift yalıtım (double insulation)

Teknik Özellikler ve Standartlar
Parametre Değer Standard
Test Gerilimi 2×U_n + 1000V IEC 60664-1
Minimum Creepage Mesafe 1.6mm/kV (kirlilik seviye 1) IEC 60112
Kaçak Akım Sınırı ≤1mA (sınıf I ekipman) IEC 60990
Uygulama Alanlarına Göre Yalıtım Türleri
Fonksiyonel Yalıtım:

Sadece normal işletme için gerekli (örn: trafo sargıları)

Koruyucu Yalıtım:

Temel güvenlik için zorunlu (örn: cihaz gövdesi)

Ek Yalıtım:

Arıza durumunda yedek koruma (çift izolasyonlu matkaplar)

Tasarım Kriterleri
Gerilim Seviyesi:

U
y
a
l
ı
t
ı
m
≥
1.5
×
U
s
\c
e
b
e
k
e
+
750
V
U
yalıtım
​
≥1.5×U
s
\c
​
ebeke
​
+750V
Çevresel Etkenler:

Nem (%75 üzerinde izolasyon kalınlığı +%20)

Toz/kirlenme (CTI değeri >100)

Kimyasal maruziyet

Mekanik Dayanım:

Kablo bükülme testleri (IEC 60245)

Titreşim direnci

Test ve Doğrulama Prosedürleri
Dielektrik Testi:

50Hz AC gerilimle 1 dakika

Delinme olmamalı

Yüzey Yalıtım Testi:

500V DC ile ≥1MΩ (yeni tesisatta)

≥0.5MΩ (eski tesisatta)

Kısmi Deşarj Testi:

Orta/yüksek gerilim ekipmanlarında

İşletme Yalıtkanlığı vs. Yalıtkanlık Gerilimi
Karakteristik İşletme Yalıtkanlığı Yalıtkanlık Gerilimi
Amaç Normal işletmede koruma Tasarım temeli
Zaman Etkisi Sürekli dayanım Anlık test değeri
Standard IEC 60664 (işletme) IEC 60216 (malzeme)
Değer Çalışma gerilimine bağlı Sabit referans değer
Örnek Uygulama:
400V'luk bir motor için:

İşletme yalıtkanlığı: 1000V'a kadar dayanım

Test gerilimi: 2×400V + 1000V = 1800V AC

Creepage mesafesi: 400V × 1.6mm/kV = 6.4mm