Kilitli Elektrik İşletme Yerleri: Yüksek Güvenlikli Enerji Alanları
Kilitli elektrik işletme yerleri, yalnızca yetkili personelin erişebildiği, özel güvenlik önlemleriyle korunan ve elektrik tesislerinin kritik bileşenlerini barındıran kapalı alanlardır. Bu yerler, Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği ve IEC 61936 standartlarına göre düzenlenir.
Temel Özellikler ve Erişim Protokolleri
Fiziksel Güvenlik:
Kilit mekanizmaları: Mekanik/elektronik kilitler (RFID, biyometrik)
Görsel uyarılar: "Yalnız Yetkililer Girebilir" levhaları (IEC 60417-5632 sembolü)
Muhafaza tipi: Sac mahfaza (IP54) veya beton yapılar
Erişim Hiyerarşisi:
EPY-A sertifikalı personel (1kV üzeri tesisler)
EPY-B sertifikalı personel (1kV altı tesisler)
Ziyaretçiler için çift kişi kuralı (refakat zorunluluğu)
Kapsamdaki Tesis Türleri
Tesis Tipi Gerilim Seviyesi Özel Güvenlik Önlemleri
Hücre Tipi Trafo Merkezleri 6.6kV-36kV SF₆ gaz kaçak dedektörü, yangın söndürme
Direk Tipi Trafo Postaları 0.4kV-36kV Yıldırım koruma, anti-vandalizm kilidi
Asansör Makine Daireleri 380V-690V Acil durum kilidi bypass sistemi
Gaz İzoleli Şalt (GIS) 36kV-420kV Basınç kontrollü erişim interlock'u
Yüksek Gerilim Hücreleri 72.5kV-420kV Uzaktan kumandalı mekanik kilit
Teknik Standartlar ve Yönetmelikler
Kilit Mekanizması Şartları:
IEC 62271-200 (şalt cihazları için)
TS EN 50310 (topraklama ve eşpotansiyel bağlantı)
Erişim Kontrolü:
Kilitleme-etiketleme (LOTO - IEC 60900)
Çok faktörlü kimlik doğrulama
Fiziksel Koruma:
IP54 koruma sınıfı (IEC 60529)
2 saat yangına dayanım (EN 13501-2)
İşletme Prosedürleri
Erişim Kaydı:
Dijital log sistemi (giriş/çıkış saatleri)
Acil durum erişim protokolü
Acil Durum Senaryoları:
Kilit arızasında manyetik valf devreye sokma
Güç kesme butonu (kırmızı acil stop)
Periyodik Denetim:
Kilit mekanizması testi (6 ayda bir)
Yetki matrisi güncellemesi (yıllık)
Örnek Uygulamalar
Trafo Hücresi Kilitleme:
Mekanik kilit: Anahtarı yalnızca şebeke sorumlusunda
Elektrik interlock'u: Kapı açıkken enerji kesme
Asansör Makine Dairesi:
Çift kilit sistemi (tesisatçı + işletmeci)
İçeriden kilitsiz açılabilme (acil çıkış)
Riskler ve Önlemler
Risk Önleyici Tedbir Standart
Yetkisiz giriş Çift faktörlü kimlik doğrulama IEC 60839-11-1
Elektrik çarpması Kapı açıkken gerilim kesme (interlock) IEC 61140
Yangın Otomatik söndürme (NOVEC 1230) NFPA 75
