Patlama Tehlikesi Olan Yerler: Ex-Proof Tesisatın Zorunlu Olduğu Riskli Ortamlar

Patlama tehlikesi olan yerler, yanıcı gaz, buhar, sis veya tozların hava ile patlayıcı karışım oluşturabileceği ve elektrik ekipmanlarının tutuşturucu kaynak olabileceği ortamlardır. Bu alanların tasarımı ATEX 2014/34/AB, IEC 60079 ve NFPA 70 (NEC 500-506) standartlarına tabidir.

1. Patlayıcı Ortam Sınıflandırması
Risk Türü Örnek Maddeler Zone/Division Ex Koruma Tipi
Gaz/Buhar Benzin, metan, asetilen Zone 0/1/2 Ex-d, Ex-e
Yanıcı Toz Kömür tozu, alüminyum tozu Zone 20/21/22 Ex-tD
Uçucu Sis Boya spreyleri, solvent buğusu Zone 1 Ex-p
2. Zorunlu Tesisat Kuralları
A) Genel Prensipler
Kıvılcım Önleme: Tüm ekipmanlar Ex-proof sertifikalı olmalı

Statik Elektrik: İletken zemin (≤1MΩ) ve topuklu ayakkabı

Havalandırma: Saatte 10-12 hava değişimi (NFPA 68)

B) Ekipman Seçimi
Bileşen Teknik Özellikler Standart
Motorlar Ex-d IIB T3 (metan için) IEC 60079-1
Aydınlatma Ex-e LED armatür, IP66 IEC 60079-7
Kablolama Çift izoleli, bakır zırhlı (NYY-O) IEC 60079-14
Sensörler Intrinsik güvenlikli (Ex-ia) IEC 60079-11
3. Özel Uygulama Alanları
Endüstri Risk Faktörü Çözümler
Petrokimya Hidrojen birikimi Ex-d panolar, gaz dedektörleri
Gıda İşleme Un tozu patlaması Ex-tD motorlar, vakumlu pano
Boya Atölyesi Solvent buharı Ex-p havalandırma, IP6X aydınlatma
Madenler Metan birikimi Ex-ia sensörler, monitör sistem
4. Koruma Sistemleri
Pasif Önlemler:

Mekanik: Alev sızdırmaz muhafaza (Ex-d)

Basınçlı Hava: Ex-p sistemler

Aktif Sistemler:

Gaz Dedektörleri: %20 LEL'de alarm

Otomatik İnertizasyon: Azot/N2 enjeksiyonu

Ark Algılama: <1ms'de kesme

5. Saha Kuralları ve İş Güvenliği
Çalışma İzni: Sıcak iş izin belgesi (NFPA 51B)

Kişisel Koruma: Anti-statik tulum, Ex-proof el aletleri

Acil Durum: Patlama kapakları (NFPA 68), yangın söndürme tozu

Örnek Proje:
Benzin istasyonu yakıt depolama alanı:

Motorlar: Ex-d IIA T4

Aydınlatma: Ex-de LED, 5000K

Kablo: Çelik zırhlı, halogen-free

Koruma: %10 LEL'de otomatik havalandırma