Şebeke Anma Gerilimi: Elektrik Dağıtım Sisteminin Referans Değeri

Şebeke anma gerilimi, bir elektrik dağıtım sisteminin temel karakteristiğini tanımlayan ve işletme parametrelerinin belirlenmesinde referans alınan standart gerilim değeridir. Bu değer, sistem tasarımından ekipman seçimine kadar tüm mühendislik süreçlerinde kritik rol oynar.

Tanım ve Standartlar
IEC 60038 tarafından global olarak standardize edilmiştir.

Üç fazlı sistemlerde faz-faz (Uₙ) ve faz-nötr (Uₙ/√3) değerleriyle ifade edilir.

Nominal değer olarak belirtilir (±%10 toleransla işletilebilir).

Temel Sınıflandırma
Şebeke Türü Anma Gerilimi (AC) Uygulama Alanları
Alçak Gerilim (LV) 230V (faz-nötr) Konut, ticari binalar
400V (faz-faz) Endüstriyel tesisler
Orta Gerilim (MV) 6.6kV, 11kV, 33kV Bölgesel dağıtım şebekeleri
Yüksek Gerilim (HV) 66kV, 132kV, 380kV Uzun mesafe iletim hatları
Teknik Özellikler
Frekans Bağımlılığı:

50Hz (Avrupa, Asya) veya 60Hz (Amerika) sistemlerde sabit

Jeneratör ve trafo tasarımını doğrudan etkiler

Gerilim Seviyeleri Arası İlişki:

Trafo oranlarıyla dönüştürülür (Örn: 11kV/0.4kV)

√3 faktörü (faz-faz ↔ faz-nötr geçişi)

Toleranslar:

Normal işletme: ±%10 (IEC 60038)

Özel uygulamalar: ±%5 (hassas cihazlar)

İşlevsel Önemi
Ekipman Seçimi: Motor, kesici ve kabloların gerilim sınıfı

Koruma Sistemleri: Aşırı/eksi gerilim röle ayarları

Enerji Kalitesi: Harmonik distorsiyon sınırları

Uluslararası Uyum: Ekipman standardizasyonu

Özel Durumlar
Gerilim Düşümü: Hat sonunda max. %4 kayıp kabul edilir

Geçici Aşırı Gerilimler: 1.5×Uₙ'ye kadar dayanım gerekir

Dengesiz Yükler: Faz-nötr gerilimlerinde ±%2 sapma sınırı

Örnek Uygulama:
Türkiye'de alçak gerilim şebekesi için anma değerleri:

Faz-Faz (Uₙ): 400V AC (±%10)

Faz-Nötr: 230V AC (±%10)

Frekans: 50Hz (±%1)