Şebeke En Yüksek Gerilimi: Normal İşletmedeki Maksimum Gerilim Seviyesi
Şebeke en yüksek gerilimi, bir elektrik sisteminin normal işletme koşulları altında ulaşabileceği en yüksek sürekli gerilim değeridir. Bu değer, geçici dalgalanmaları ve ani gerilim değişimlerini kapsamaz, yalnızca kararlı durumdaki maksimum gerilimi ifade eder.
Tanım ve Kapsam
Normal İşletme Koşulları:
Şebekenin planlı yük durumu
Trafo kademe ayarları
Reaktif güç kompanzasyonu etkileri
Dahil Olmayan Durumlar:
⚡ Geçici aşırı gerilimler (anahtarlama, yıldırım darbeleri)
⚠ Arıza durumları (toprak teması, faz kopması)
Standartlar ve Formüller
IEC 60038’e göre tanımlanır.
En Yüksek Gerilim (U<sub>m</sub>):
U
m
=
U
n
×
(
1
+
tolerans
)
U
m
=U
n
×(1+tolerans)
U<sub>n</sub>: Anma gerilimi
Tolerans: Genellikle +%10 (alçak gerilim şebekelerinde)
Gerilim Seviyelerine Göre Örnekler
Şebeke Türü Anma Gerilimi (Uₙ) En Yüksek Gerilim (U<sub>m</sub>)
Alçak Gerilim (LV) 230V (faz-nötr) 230V × 1.10 = 253V
400V (faz-faz) 400V × 1.10 = 440V
Orta Gerilim (MV) 11kV 11kV × 1.10 = 12.1kV
Yüksek Gerilim (HV) 154kV 154kV × 1.05 = 161.7kV
Teknik Önemi ve Uygulamalar
Ekipman Seçimi:
Kablolar, yalıtkanlar ve kesiciler U<sub>m</sub> değerine dayanacak şekilde seçilir.
Örneğin: 400V anma gerilimli bir sistemde 440V’a kadar dayanıklı ekipman kullanılmalıdır.
Güvenlik Marjı:
Yalıtım tasarımında U<sub>m</sub> + %15 emniyet payı eklenir.
İşletme Esnekliği:
Trafo kademe değişikliklerinde bu sınır aşılmamalıdır.
Şebeke En Yüksek Gerilimi vs. Geçici Aşırı Gerilim
Karakteristik Şebeke En Yüksek Gerilimi Geçici Aşırı Gerilim
Süre Sürekli (dakikalar/saatler) Milisaniyeler/saniyeler
Neden Yük dengesizliği, kompanzasyon Yıldırım, anahtarlama
Standart IEC 60038 IEC 60071 (darbe testi)
Ekipman Etkisi Termal stres Dielektrik zorlanma
Ölçüm ve Kontrol
Sürekli İzleme:
SCADA sistemleriyle gerilim takibi.
Limit aşımı durumunda: Otomatik reaktif güç regülasyonu.
Koruma Sistemleri:
Aşırı gerilim röleleri (U > 110% U<sub>n</sub>’de devre açma).
