Tehlikeli Gerilim Nedir?

Tehlikeli gerilim, etkin değeri 50 voltun üzerinde olan ve insan sağlığı için risk oluşturan elektrik gerilimidir. Bu sınır değer, IEC 61140 gibi uluslararası standartlarda belirlenmiş olup özellikle alternatif akım (AC) sistemlerinde 50V'un üzerindeki gerilimlerin ölümcül elektrik çarpması riski taşıdığı kabul edilir. Tehlikeli gerilim sınıfına giren sistemlerde, temas halinde vücut üzerinden geçecek akımın kalp ritmini bozabilecek seviyelere ulaşma potansiyeli bulunmaktadır. Özellikle nemli ortamlarda ve ıslak zeminlerde bu risk katlanarak artmaktadır.

Tehlikeli Gerilimin Özellikleri ve Risk Faktörleri

50V üzeri tehlikeli gerilimler, normal şartlarda izole edilmiş olması gereken tüm elektrikli cihaz ve tesisat bölümlerinde potansiyel risk oluşturur. Risk seviyesi; temas süresi, vücut direnci, akımın geçtiği yol ve ortam koşullarına göre değişkenlik gösterir. Alternatif akımda 50-1000V arası gerilimler özellikle tehlikeli kabul edilir çünkü bu aralıkta kasılmalar nedeniyle kişinin elektrik kaynağından kendini kurtaramaması mümkündür. Sanayi tesislerinde, şantiye alanlarında ve elektrik dağıtım sistemlerinde bu gerilim seviyelerine sıkça rastlanmaktadır.

Tehlikeli Gerilime Karşı Alınacak Önlemler

Tehlikeli gerilim risklerine karşı alınması gereken temel önlemler arasında; yalıtım transformatörleri kullanımı, kaçak akım koruma röleleri (30mA hassasiyetli), çift yalıtımlı ekipman seçimi ve uygun kişisel koruyucu donanımlar sayılabilir. Özellikle dar alanlarda ve iletken yüzeylerle temasın mümkün olduğu çalışma ortamlarında ekstra düşük gerilim (ELV) sistemleri tercih edilmelidir. Tesisatların periyodik kontrolü, topraklama sistemlerinin düzenli test edilmesi ve çalışanların elektrik güvenliği eğitimleri hayati önem taşımaktadır.