Yalıtkanlık Hatası: Elektriksel Güvenlikte Kritik Arıza Türü

Yalıtkanlık hatası, elektrik tesisatında yalıtım malzemesinin bozulması veya delinmesi sonucu oluşan, can güvenliği ve sistem bütünlüğünü tehdit eden bir arıza türüdür. Bu durum, IEC 61140 ve TS HD 60364 standartlarında tanımlanmıştır.

1. Tanım ve Türleri
Hata Türü Tanım Örnekler
Kısmi Deşarj Yalıtkanda lokal delinme başlangıcı Trafo izolasyon yağında bozulma
Tam Delinme Faz-toprak/fazlar arası iletkenlik Kablo kılıfının delinmesi
Yüzey İzolasyonu Kir/nem nedeniyle kaçak akım yolu oluşumu Nemli panolarda izolasyon direnci düşüşü
2. Nedenleri ve Riskler
A) Başlıca Sebepler
Mekanik Etkenler: Kablo ezilmesi, vidaların izolasyonu delmesi

Termal Stres: Aşırı yüklenme (IEC 60811-1-3)

Çevresel: Nem, kimyasallar, UV ışınımı

Yaşlanma: >10 yıllık kablolarda polimer bozulması

B) Sonuçları
Kaçak akımlar (30mA üzeri hayati risk)

Topraklama hatlarında aşırı yüklenme

Ekipmanlarda arklar ve yangın

3. Tespit Yöntemleri
Ölçüm Teknikleri:

Megaohmetre Testi: 500V DC ile ≥1MΩ (yeni tesisatta)

Tanδ Testi: Yalıtkanın dielektrik kaybı ölçümü

PD Ölçümü: Kısmi deşarj tespiti (IEC 60270)

Görsel Belirtiler:

Yanık/karbon izleri

Şişmiş kablo kılıfları

Nem birikimi

4. Acil Müdahale Prosedürü
Güvenlik:

Gerilim kesme (LOTO - IEC 60900)

İzole eldiven (1000V) ve baret kullanımı

Onarım:

Bozuk bölgenin yeniden izolasyonu (ısı büzüşmeli tüp)

Kablo değişimi (NYY kablo ile)

Kontakt temizliği (antioksidan macun)

Test:

Onarım sonrası 2kV AC 1 dakika test

Kaçak akım ölçümü (<1mA)

5. Önleyici Bakım Programı
Periyot Aksiyon Standart
Aylık Termal kamera ile tarama IEC 62446-3
6 Aylık Topraklama direnci testi IEC 60364-6
Yıllık Tam izolasyon direnci testi IEC 60664-1
Örnek Vaka:
Bir fabrikada 10 yıllık PVC kabloda:

Belirti: Kaçak akım rölesi sık atma

Tespit: 0.2MΩ izolasyon direnci (500V DC)

Çözüm: Kablo değişimi ve nem alıcı jeller